Opinia: Wzrost oszustw wobec osób starszych, a oszustwa internetowe zdobędą jeszcze więcej ofiar – we wszystkich grupach wiekowych

Obywatele powyżej 60. roku życia stracili prawie 5 miliardów dolarów na oszustwa w 2024 roku. Wraz z rozwojem technologii i sztucznej inteligencji, starsze pokolenia stają się coraz bardziej narażone, a to zagrożenie może wkrótce dotyczyć więcej grup wiekowych, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie środki.

FBI opublikowało swój najnowszy Raport o Przestępstwach Internetowych kilka dni temu i, spośród wszystkich niepokojących danych, najbardziej zasmucił mnie dramatyczny wzrost strat finansowych wśród osób powyżej 60 roku życia: około 4,8 miliarda dolarów w 2024 roku – wzrost o 43% w porównaniu do 2023 roku.

Zauważyłam, jak seniorzy przyjęli nowe technologie. W krajach europejskich, takich jak Hiszpania – gdzie mieszkam – widziałam grupy starszych osób przyklejonych do swoich urządzeń mobilnych w autobusie, tak samo jak każdy nastolatek, czy prawie każdy obecnie. Grając w Candy Crush, czatując na WhatsApp, oglądając filmy, a być może, nieświadomie, stając się ofiarami złych graczy, którzy specjalnie atakują tę podatną grupę.

Chociaż ta grupa wiekowa przez dziesięciolecia czyniła znaczne wysiłki, aby przyjąć nowe technologie – od magnetowidów, przez telefony bezprzewodowe, kamery, telewizory z płaskim ekranem, po smartfony – szybki rozwój AI utrudnia im nadążanie, a nawet młodsze pokolenia zmagają się, aby być na bieżąco.

Centrum Zgłaszania Przestępstw Internetowych FBI (IC3) wyraziło poważne obawy dotyczące tej bezbronnej grupy i wielu sposobów, w jakie oszuści wykorzystują je. Wraz ze wzrostem sztucznej inteligencji i coraz bardziej zaawansowanych deepfake’ów oraz oszustw, nie mogę oprzeć się zastanowieniu: czy robimy wystarczająco dużo, aby chronić najbardziej bezbronnych – i zahamować to rosnące zagrożenie?

Wzrost oszustw wobec osób starszych

To nie jest nowe. Od lat wiele organizacji ostrzega o podatności seniorów i uruchamia kampanie mające na celu pomóc im unikać oszustw. Ale to nie działa – i jest coraz gorzej.

W 2022 roku, FBI rozpoczęło kampanię mającą na celu zwiększenie świadomości wśród osób starszych, dzieląc się prawdziwymi historiami, aby pokazać, jak bardzo są narażeni na stanie się ofiarami oszustw.

„Służyłem podczas II wojny światowej i w Korei, byłem sędzią federalnym, dyrektorem FBI, dyrektorem CIA, a mimo to stałem się celem oszustwa na starszych,” powiedział William Webster w filmie dla kampanii FBI. „Jeśli to mogło się przytrafić mnie, to może się przytrafić także Tobie.”

Oszustwa skierowane przeciwko seniorom mogą dotknąć każdego – nawet byłego szefa agencji wywiadowczej. Obejrzyj nasz nowy spot, aby posłuchać historii Williama Webstera, byłego dyrektora #FBI i @CIA, i dowiedz się, jak unikać oszustw, które celują w seniorów: https://t.co/GvnJaBvflq pic.twitter.com/AqHsY6x9A4

— FBI (@FBI) 10 maja 2022

Nawet najbardziej wykształceni i dobrze przygotowani seniorzy są podatni na oszustwa w internecie. Przez wiele lat najczęstszymi rodzajami oszustw były związane z pomocą techniczną, romansami, hazardem – a teraz, coraz częściej, kryptowalutami.

Pogarsza się

Raport FBI bierze pod uwagę skargi i zgłoszone straty. Ale co z osobami, które nic nie powiedziały? Co z tymi, którzy są zbyt zawstydzeni lub rozczarowani, aby podzielić się swoimi doświadczeniami i szukać pomocy?

„Seniorzy mogą być mniej skłonni do zgłaszania oszustw, ponieważ nie wiedzą jak, lub mogą być zbyt zawstydzeni, że zostali oszukani” – napisało FBI na swojej stronie internetowej. „Mogą także obawiać się, że ich krewni stracą zaufanie do ich zdolności zarządzania własnymi sprawami finansowymi. A kiedy starsza ofiara zgłasza przestępstwo, może nie być w stanie dostarczyć śledczym szczegółowych informacji.”

A co, jeśli ten 43-procentowy wzrost jest tak naprawdę dużo większy?

Inne instytucje w innych krajach, takie jak Kanadyjskie Centrum Antyfraudowe (CAFC), również ostrzegają przed wzrostem oszustw i zachęcają ludzi do zgłaszania wszelkich prób scamu. Zagrożenia w sieci dotykają obywateli na całym świecie, a ponadto istnieją międzynarodowe organizacje przestępcze działające w wielu krajach, przenoszące skradzione pieniądze poprzez różne banki i platformy cyfrowe. Jest to globalny, powiązany problem, który dotyka nas jako społeczeństwo.

Dlaczego seniorzy są bardziej narażeni?

Istnieje kilka powodów, dla których starsi dorośli są niewspółmiernie często celem ataków oszustów – i często skutecznie wprowadzani w błąd. Po pierwsze, poziom umiejętności cyfrowych jest zazwyczaj niższy wśród seniorów. Wielu z nich jest aktywnych online, ale mogą nie czuć się komfortowo, poruszając się w skomplikowanych ustawieniach zabezpieczeń, identyfikując próby phishingu czy rozpoznając, kiedy strona internetowa, rozmowa telefoniczna lub e-mail wydają się podejrzane. Sprawdzanie adresów URL i zrozumienie podstawowych alertów dotyczących oszustw mailowych może być trudne dla młodych ludzi, a dla seniorów jest to jeszcze większe wyzwanie. Te luki łatwo wykorzystują oszuści.

FBI wyjaśnia na swojej stronie internetowej, że istnieją powszechne wzorce, które przyciągają hakera i złośliwych aktorów: uprzejmość, oszczędności i własność. „Seniorzy są często celem ataków, ponieważ zazwyczaj są ufni i uprzejmi,” stwierdza dokument udostępniony w sekcji Scams and Safety. „Zazwyczaj mają też oszczędności, są właścicielami domów i mają dobrą historię kredytową – wszystko to czyni ich atrakcyjnymi dla oszustów.”

Izolacja to kolejny kluczowy czynnik. Wielu seniorów mieszka samotnie lub ma ograniczone interakcje społeczne, co nie tylko zwiększa ich ryzyko manipulacji, ale także oznacza, że mogą nie mieć kogoś blisko, kto sprawdziłby podejrzane wiadomości czy transakcje. Oszuści często wykorzystują tę izolację do budowania fałszywego zaufania, oferując emocjonalne wsparcie lub pilną pomoc w zmyślonych sytuacjach awaryjnych. Jest to także specjalny składnik dla popularnych oszustw deepfake wykorzystujących miłość i potrzebę romantyzmu.

Oszustwa z wykorzystaniem najnowszych technologii

Ale nawet ci, którzy mają dobrą rodzinę i zjednoczone bliskie osoby nie są wolni od tego. Nowe technologie deepfake mogą naśladować głosy krewnych i przyjaciół oraz wykorzystywać tradycyjną technikę nagłej sytuacji lub kryzysu, na którą dają się nabrać wielu starszym ludziom, a nie tylko im.

Dziś mój tata otrzymał telefon, którego żaden rodzic nie chce nigdy dostać. Usłyszał, jak mówię mu, że miałam poważny wypadek samochodowy, jestem ranna i aresztowana za jazdę pod wpływem alkoholu, a do wyjścia za kaucją potrzebuję 30 000 dolarów.

Ale to nie byłam ja. Nie było żadnego wypadku. To był oszustwo z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.

— Jay Shooster (@JayShooster) 28 września 2024

Sztuczna inteligencja jest teraz w stanie generować niewiarygodnie realistyczne głosy, e-maile i wideo deepfake, które naśladują prawdziwe osoby, w tym członków rodziny czy urzędników państwowych – tak jak deepfake robocalls, które używały głosu byłego prezydenta Joe Bidena, aby zniechęcić obywateli do głosowania.

Zaledwie kilka klipów z mediów społecznościowych wystarczy oszustom do sklonowania głosu i wykonania rozhisteryzowanego telefonu, w którym utrzymują, że są ukochaną osobą w tarapatach. To przerażające – i skuteczne.

Chatboty mogą być też bardzo osobiste, ta technologia pomaga oszustom prowadzić realistyczne rozmowy, naśladować agentów wsparcia technicznego – jedną z najpopularniejszych technik używanych przez oszustów kierujących swoje działania na seniorów – i dostosowywać się na podstawie odpowiedzi ofiary. Złośliwi aktorzy potrzebują tylko kilku linijek kodu i dostępu do bazy wyciekłych informacji.

Jakie są obecne rozwiązania?

Banki, organy ścigania oraz organizacje zajmujące się cyberbezpieczeństwem intensyfikują działania mające na celu zwalczanie oszustw wobec osób starszych. Instytucje finansowe wprowadzają dodatkowe warstwy weryfikacji, systemy wykrywania oszustw zasilane sztuczną inteligencją, a nawet wysyłają alerty, gdy wykryto nietypową aktywność – szczególnie na kontach należących do starszych klientów.

FBI regularnie prowadzi kampanie zwiększające świadomość i współpracuje z lokalnymi organizacjami, aby edukować seniorów na temat nowych zagrożeń – podobnie jak niektóre banki. Centra społecznościowe organizują warsztaty z zakresu bezpieczeństwa cyfrowego, a opiekunowie coraz częściej są szkoleni w zakresie rozpoznawania wczesnych sygnałów oszustwa.

W tym #DniuŚwiadomościPrzeciwdziałaniaPrzemocyWobecStarszych, odwiedź stronę #FBI poświęconą oszustwom na starszych osób, aby dowiedzieć się o typowych schematach oszustw, które dotyczą starszych osób, i praktycznych wskazówkach, jak chronić siebie lub swoich bliskich przed oszustami. https://t.co/ccz0rnjDWj pic.twitter.com/zsIc6nYF09

— FBI (@FBI) 15 czerwca 2024

Firmy technologiczne, takie jak O2, również pracowały nad rozwiązaniami wykorzystującymi AI i nowe technologie do zwalczania zagrożeń. Startup stworzył system AI o nazwie Daisy, który wykorzystuje głos starszej kobiety, aby angażować oszustów w długie rozmowy, które nigdzie nie prowadzą.

Jednak, choć te inicjatywy są niezbędne, nie są wystarczające. Tempo postępu technologicznego jest zbyt szybkie, aby tradycyjne metody prewencji mogły za nim nadążyć na własną rękę. Potrzebujemy bardziej proaktywnego, zbiorowego podejścia.

Światło na ścieżce współpracy

Prawda jest taka, że firmy technologiczne muszą również wziąć na siebie znaczną część odpowiedzialności za konsekwencje systemów i narzędzi, które tworzą. Ale musimy pójść o krok dalej niż tylko domagać się od nich wdrożenia odpowiednich i odpowiedzialnych środków zabezpieczających.

Chodzi także o wspieranie rządu i organizacji zajmujących się cyberbezpieczeństwem w opracowywaniu strategii i działań mających na celu zwalczanie zagrożeń w sieci. To również o zadawanie sobie pytania: czy naprawdę wiemy, jak nasze matki, ojcowie, dziadkowie, wujkowie i starsi przyjaciele korzystają z nowych technologii?

Być może teraz jest dobry moment, aby zapytać, czy podejmujemy właściwe środki bezpieczeństwa – i czy naprawdę rozumiemy ryzyko i pilność zamknięcia tej generacyjnej i technologicznej luki.