Opera VPN recenzja 2024 - Co warto wiedzieć przed zakupem

Szybkość połączeń – duże wahania między poszczególnymi serwerami

Przeprowadziłem testy szybkości połączeń z serwerami Opera VPN w różnych regionach, a ich wyniki okazały się bardzo niespójne. Najmniej oddalona geograficznie lokalizacja obniżała bowiem bazową szybkość mojego łącza o niewiarygodne 99%, tak samo jak „optymalna lokalizacja” w aplikacji. Z kolei bardziej odległe serwery w Europie i Azji powodowały wyłącznie 15% spadek szybkości względem bazowej wartości łącza.

Wyniki testów szybkości

Korzystanie z sieci VPN powoduje często pewien spadek szybkości wynikający z szyfrowania połączeń i przekierowywania danych przez zdalny serwer. Utrata szybkości jest z reguły proporcjonalna do fizycznej odległości serwera.

W trakcie testów zarejestrowałem i porównałem wyniki dla bezpośrednich połączeń oraz po połączeniu z serwerami Opera VPN w 4 dostępnych lokalizacjach. Szczegółowe wyniki prezentują się następująco:

Wskazana przez Opera VPN optymalna lokalizacja okazała się najwolniejsza, a drugi najniższy wynik odnotowałem dla serwera najbliżej mojej fizycznej lokalizacji. Co ciekawe, połączenia z serwerami w Azji i Europie były tylko odrobinę wolniejsze niż bazowa szybkość mojego łącza, mimo że znajdowały się po drugiej stronie świata.

Zauważyłem też, że wartość opóźnień (tzw. ping) była stosunkowo wysoka dla wszystkich 4 serwerów. Opóźnienia określają czas potrzebny na przesłanie sygnału do zdalnego serwera i uzyskanie odpowiedzi, a ich wysoka wartość sygnalizuje potencjalne problemy z utratą płynności w grach i podczas streamowania. Przy średniej wartości opóźnień na poziomie 153,5 ms, Opera VPN w zupełności nie nadaje się do gier online, powodując częste „przeskoki” lub nawet utratę łączności z grą.

Najlepsze sieci VPN dysponujące ogromnym zapleczem serwerów oferują z reguły o wiele wyższą szybkość połączeń i niższy ping. Dla przykładu, szybkość połączeń z siecią ExpressVPN nigdy nie spadała w testach poniżej 65% wartości bazowej, a średni ping wynosił 110 ms.

Sieć serwerów – tylko 4 opcje do wyboru

Wykorzystywane przez Opera serwery należą w rzeczywistości do Surfeasy, usługi VPN prowadzonej przez firmę Norton. Posiadacze subskrypcji Surfeasy mają dostęp do całej infrastruktury operatora, zaś Opera VPN udostępnia tylko 4 serwery podzielone na bardzo ogólnikowe kategorie: optymalna lokalizacja, Ameryka Płn. i Płd., Azja i Europa. Niebieskie pole „VPN” w interfejsie pozwala wyświetlić listę regionów lub wybrać opcję „Optymalna lokalizacja”, by połączyć się z automatycznie przypisanym serwerem w pobliżu.

W interfejsie Opera VPN nie znajdziemy żadnych informacji o kraju serwera, z którym nawiązujemy połączenie, co wydaje się szczególnie niepraktyczne z punktu widzenia najczęstszych zastosowań usług VPN, takich jak zapewnianie dostępu do serwisów streamingowych podczas pobytu zagranicą. Biorąc pod uwagę ogromny obszar geograficzny nakreślonych w aplikacji regionów, możemy tylko bardzo blade pojęcie o lokalizacji serwera, jeżeli nie sprawdzimy jego adresu przy pomocy zewnętrznych narzędzi.

Aby namierzyć dokładne lokalizacje serwerów, przeprowadziłem test występowania wycieków DNS dla wszystkich dostępnych regionów. Zestawienie lokalizacji serwerów Opera VPN przedstawia się następująco:

• Ameryka Płn. i Płd. – Waszyngton, Stany Zjednoczone;
• Europa – Groningen, Holandia;
• Azja – Singapur.

Naturalnie, są to tylko przybliżone lokalizacje. Jeśli bowiem Opera stosuje wirtualne serwery, ich lokalizacja może zmienić się w dowolnym momencie.

Podsumowując, ograniczone zaplecze serwerów Opera pozostawia wiele do życzenia. Najlepsze sieci VPN na Windows i inne systemy dysponują setkami, a czasem tysiącami serwerów, umożliwiając swobodny wybór kraju, a nawet miasta.

Zabezpieczenia – brak zaawansowanej ochrony mimo pomyślnego wyniku testów na wycieki adresów DNS

Usługa wykorzystuje szyfrowanie w wojskowym standardzie AES 256 bitów, który jest praktycznie niemożliwy do złamania nawet przez organy rządowe. Niestety Opera VPN nie tworzy połączeń tunelowych za pomocą protokołów OpenVPN, IKEv2 czy WireGuard wykorzystywanych przez większość sieci VPN do zabezpieczania danych przed próbami inwigilacji i obchodzenia zapór ogniowych. Z drugiej strony, operator stosuje protokół HTTPS z TLS 1.3, który cieszy się zaufaniem milionów witryn internetowych w zakresie przesyłania poufnych danych.

Aby sprawdzić, czy Opera VPN skutecznie zabezpiecza dane, przeprowadziłem test na występowanie wycieków adresów DNS, by sprawdzić czy dane lokalizacji i adresy IP użytkowników pozostają widoczne na przykład dla administratorów odwiedzanych witryn. Po połączeniu z serwerem w Azji zauważyłem, że narzędzie testów DNS wykryło tylko adres IP powiązany z siecią Opera VPN.

Wycieki adresów DNS nie są jedyną możliwą przyczyną ujawniania adresów IP. Wiele przeglądarek i komunikatorów wykorzystuje bowiem technologię WebRTC dla zapewnienia komunikacji głosowej lub wideokonferencji w czasie rzeczywistym. Niestety jeden z protokołów stosowanych przez WebRTC umożliwia stosunkowo łatwe wykrywanie adresów IP użytkowników stronom trzecim. Aby sprawdzić, czy Opera VPN chroni adresy IP użytkowników, przeprowadziłem test na obecność wycieków WebRTC, który potwierdził skuteczność zabezpieczeń w usłudze.

Na koniec przeprowadziłem jeszcze test występowania wycieków IPv6, by ustalić, czy Opera VPN maskuje adresy IP w najnowszej wersji popularnego protokołu. Ku mojemu zaskoczeniu, uzyskany wynik był ponownie pomyślny.

Opera VPN nie oferuje niestety żadnych zaawansowanych zabezpieczeń. Brakuje technik perfect forward secrecy, wyboru protokołów tunelowania, dynamicznej zmiany adresów IP czy maskowania ruchu w sieci VPN – popularnych rozwiązań oferowanych przez płatne usługi VPN. Z praktycznego punktu widzenia, Opera VPN zapewnia w rzeczywistości tylko zaszyfrowane serwery w 3 ogólnych regionach.

Kolejną wadą Opera VPN jest też ograniczenie szyfrowania wyłącznie do sesji przeglądarki, przez co aplikacje bankowości internetowej, oprogramowanie klienckie sieci torrent i inne programy nie są chronione podczas korzystania z usługi.

Ochrona prywatności – gromadzenie danych do celów reklamowych i brak funkcji automatycznego wyłącznika

Ochrona danych jest podstawowym zadaniem usług VPN, więc z radością przyjąłem fakt, że w polityce prywatności Opera VPN można znaleźć zapewnienia o nierejestrowaniu aktywności użytkowników.

Warto jednak zwrócić uwagę, że polityka nierejestrowania danych dotyczy wyłącznie usługi Opera VPN, a nie przeglądarki Opera, w której jest ona wbudowana. Polityka prywatności Opera otwarcie mówi o gromadzeniu danych osobowych użytkowników. Już przy rejestracji konta każdemu urządzeniu przypisywany jest unikalny identyfikator, który może być wykorzystywany do gromadzenia danych związanych z użytkownikiem podczas korzystania z przeglądarki. Opera wykorzystuje później zgromadzone dane m.in. do monitorowania efektywności kampanii marketingowych. Mimo że w przeglądarce można znaleźć link do instrukcji umożliwiających odmowę udziału w programie, sam fakt gromadzenia danych na korzyść partnerów marketingowych z całego świata stwarza poważne obawy.

W polityce prywatności usługi natrafiłem też na kolejny niepokojący szczegół: aplikacje Opera mogą zawierać osadzony kod stron trzecich, takich jak Facebook, Google i Yandex, który może być wykorzystywany do gromadzenia danych użytkowników. Zgodnie z wyjaśnieniami operatora, zewnętrzni partnerzy pełnią prawną funkcję „administratorów danych”, co daje im dowolność w określaniu sposobów ich wykorzystywania.

Aby określić lokalne przepisy w zakresie przechowywania i gromadzenia danych, jakim podlega Opera VPN, próbowałem znaleźć informacje o siedzibie firmy, ale w praktyce okazało się to trudniejsze niż przypuszczałem. W witrynie firmy napotkałem zapis, że jej siedziba znajduje się w Norwegii (z filiami w Polsce i w Chinach), lecz warunki świadczenia usług i polityka prywatności głoszą, że operatorem usługi jest Opera Unite Pte. Ltd. z siedzibą w Singapurze. Jeśli tego byłoby mało, w warunkach świadczenia usługi znalazłem też wzmiankę, że podlegają one lokalnemu prawu Anglii i Walii. Układanka komplikuje się jeszcze bardziej, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że Opera jest własnością chińskiego Golden Brick Capital Private Equity Fund PLC, zaś sieć Opera VPN wykorzystuje serwery wypożyczone od Surfeasy, kanadyjskiego dostawcy usług VPN.

Tak skomplikowana struktura firmy praktycznie uniemożliwia ustalenie jurysdykcji w zakresie przepisów o ochronie danych, co powinno wzbudzać uzasadnione obawy. Praktyki Opera w zakresie gromadzenia danych mogą wiązać historię aktywności użytkownika z jego tożsamością, a operator może je ujawniać na żądanie władz poszczególnych krajów, z którymi związana jest jego działalność.

Umiejscowienie oficjalnej siedziby firmy w Norwegii oznacza również, że Opera podlega jurysdykcji 9 Eyes (zrzeszającej 9 krajów koalicji zajmującej się masowym gromadzeniem danych w Internecie), a każde z państw członkowskich może potencjalnie pozyskać szczegółowe dane dotyczące aktywności użytkowników.

Sytuacji nie poprawia też kwestia spółki dominującej zarejestrowanej w Singapurze, bo mimo silnych przepisów dotyczących ochrony prywatności w kraju, polityka prywatności Opera zastrzega prawo do udostępniania danych podmiotom poza terytorium kraju.

Kolejnym problemem z Opera VPN w kwestii ochrony prywatności jest brak funkcji tzw. automatycznego wyłącznika, która tymczasowo przerywa transfer danych w przypadku problemów technicznych. Dzięki zastosowaniu tego rozwiązania, poufne dane użytkowników (np. dane lokalizacji lub historia aktywności) nie wpadną w niepowołane w skutek awarii serwera lub innych zakłóceń.

Jedyną niezaprzeczalną zaletą Opera VPN jest brak konieczności podawania adresu e-mail i innych danych identyfikujących użytkownika, jeżeli nie chcemy rejestrować konta w przeglądarce Opera.

Nie zmienia to jednak wiele, biorąc pod uwagę, że sieć Opera VPN dostępna jest tylko w ramach przeglądarki Opera, która rejestruje dane użytkowników, udostępnia je reklamodawcom i nie podlega przejrzystym przepisom w zakresie ochrony prywatności. Jako osoba przywiązująca sporą wagę do bezpieczeństwa w cyfrom świecie, zdecydowanie preferuję sieci VPN nie gromadzące żadnych danych, jak np. ExpressVPN. Polityka operatora w zakresie nierejestrowania połączeń została nawet zweryfikowana w niezależnym audycie i potwierdzona w życiu codziennym, gdy turecka policja zajęła serwery ExpressVPN w celu przechwycenia danych użytkowników, lecz nie znalazła absolutnie niczego.

Sieci torrent – brak obsługi

Mimo że siedziba firmy leży w podchodzącej liberalnie do sieci torrent Norwegii, Opera VPN nie obsługuje udostępniania plików w protokole P2P za pomocą klientów typu BitTorrent czy uTorrent, gdyż zabezpiecza ona wyłącznie sesje przeglądarki. Nawet jeśli korzystanie z sieci torrent przy pomocy Opera VPN byłoby możliwe, niejasne praktyki operatora w zakresie gromadzenia danych, trudności z ustaleniem jurysdykcji prawnej i brak automatycznego wyłącznika narażałyby bezpieczeństwo użytkowników.

Aby bezpiecznie i anonimowo pobierać pliki z sieci torrent, niezbędna jest dobra usługa VPN, która zabezpiecza połączenie internetowe przed złośliwym oprogramowaniem i inwigilacją stron trzecich. Z tego względu, zamiast tracić czas na Opera VPN, sugerowałbym wypróbować dedykowane serwery CyberGhost do torrentów, które umożliwiają szybkie i bezpieczne pobieranie nawet największych plików. Sieć CyberGhost posiada również siedzibę w Rumunii, gdzie nie obowiązują żadne odgórne przepisy narzucające gromadzenie danych.

Przede wszystkim należy jednak pamiętać, że pobieranie chronionych prawem treści jest nielegalne i to niezależnie od tego, czy korzystamy z sieci VPN, czy też nie. Aby uniknąć potencjalnych konsekwencji radziłbym pobierać wyłącznie materiały będące własnością publiczną.

Dostęp do Internetu w Chinach – raczej niskie prawdopodobieństwo

Na podstawie testów naszego zespołu Opera VPN nie należy do grona sieci VPN działających w Chinach.

Dodatkowo, nawet jeśli usługa działałaby na terenie kraju, stosowane przez operatora praktyki w zakresie identyfikacji urządzeń i monitorowania aktywności zniechęcałyby do korzystania z niej w obliczu masowej inwigilacji ze strony władz.

Opera należy też do zarejestrowanego w Pekinie konsorcjum, które podlega przepisom chińskiego prawa w zakresie gromadzenia danych, co zmusza operatora do przekazania wszelkich posiadanych informacji na żądanie władz.

Nie polecałbym też korzystać z Opera VPN w Hongkongu, gdyż chińskie przepisy dotyczące ochrony danych obowiązują teraz również w tym regionie.

Na szczęście nie spotkałem się z doniesieniami o szykanowaniu za stosowanie usług VPN turystów i tymczasowych mieszkańców przez chińską policję, gdyż przynajmniej póki co władze skupiają się na rozwiązaniach technologicznych identyfikujących i blokujących takie rodzaje połączeń. Tak czy inaczej, warto zawsze przestrzegać lokalnych przepisów, by uniknąć nieprzyjemności podczas korzystania z sieci VPN w Chinach.

Opera VPN nie zapewnia jako takiej obsługi klienta, udostępniając jedynie sekcję częstych pytań, forum i narzędzie online do zgłaszania błędów. Dodatkowo, nawet w sekcji częstych pytań znajdziemy zaledwie 4 odpowiedzi dotyczące Opera VPN skupiające się na jej najbardziej podstawowych aspektach.

Udało mi się też znaleźć forum, na którym użytkownicy mogą dyskutować na różne tematy związane z przeglądarką, ale nie było na nim żadnych pytań i odpowiedzi dotyczących konkretnie Opera VPN. Operator udostępnia również formularz sugestii, za pomocą którego można zgłaszać propozycje ulepszeń w kolejnych wersjach przeglądarki.

W trakcie testów spróbowałem nawet zgłosić błąd, by sprawdzić czas reakcji operatora, lecz nawet po tygodniu nie doczekałem się odpowiedzi. Na szczęście kwestia dotyczyła tylko mało znaczącego błędu, a nie problemu technicznego, ale i tak nie byłem zachwycony podejściem przedstawicieli firmy.