Opinia: Boom na AI Pali Elektroniczne Śmieci, Czy Jesteśmy Gotowi na Kolejną Falę Technologicznych Odpadów?

Czarny Piątek, Cyber Poniedziałek i Święta Bożego Narodzenia tuż za rogiem. Wraz z nadejściem sezonu zakupów świątecznych, konsumenci coraz bardziej interesują się elektroniką, a możliwości generatywnej sztucznej inteligencji mogą być ważnym czynnikiem wpływającym na decyzje zakupowe. Ale co się stanie z naszymi nie tak starymi urządzeniami?

Generatywna sztuczna inteligencja rozprzestrzenia się jak zaraza wśród firm technologicznych i ludności na całym świecie, a producenci reagują na ten trend, integrując AI ze swoimi produktami w niesamowicie szybkim tempie.

Hype na punkcie sztucznej inteligencji jest rzeczywisty i wszechobecny.

Trudno jest określić, jak duży wpływ ma już na nasze życie, czy przewidzieć, co wydarzy się nawet w przyszłym roku, ale eksperci zrozumieli, że na pewno będzie miało znaczny wpływ na elektrośmieci.

Niedawno opublikowane badanie w Nature Computational Science przewiduje, że ilość odpadów elektronicznych związanych z generatywnymi technologiami AI może osiągnąć 5 milionów ton metrycznych do 2030 roku. Jest to tylko mała część tego, co obecnie generujemy na całym świecie—ponad 60 milionów ton według Globalnego Monitora Odpadów Elektronicznych Narodów Zjednoczonych na 2024 rok—jednak na tyle znacząca, aby potwierdzić, że ten problem tylko się pogarsza.

Nowa, błyszcząca technologia AI

W tym roku doświadczyliśmy boomu AI, który napędza tworzenie nowych, fascynujących produktów i usług, których wcześniej nigdy nie widzieliśmy.

Od naszyjnika zasilanego sztuczną inteligencją, który potrafi słuchać i komunikować się z użytkownikami 24/7, przez robota barmana, który potrafi podawać koktajle i wino w Nowym Jorku, po super inteligentne okulary, które mogą niebawem zastąpić nasze smartfony, aż po najnowsze modele tradycyjnych smartfonów i komputerów teraz z szybszą, lepszą i mocniejszą technologią AI.

Apple właśnie wydało swoje nowe kolorowe iMaki z chipem M4 i Apple Intelligence – które są kompatybilne tylko z najnowszymi modelami. Ci, którzy mają iPhone’a 14 lub starsze wersje, mogą zapomnieć o uzyskaniu dostępu do naprawdę inteligentnej Siri.

Huawei niedawno wprowadził na rynek trzykrotnie składany telefon zasilany sztuczną inteligencją, Samsung – swoje pierwsze inteligentne pierścienie zasilane sztuczną inteligencją, Qualcomm – nowy potężny chip AI, aby sprawić, że smartfony z Androidem będą równie mocne jak komputery PC; a Nvidia, ADM, a teraz nawet OpenAI rozwijają nowe chipy AI dla nowych produktów, które powinny zastąpić nasze obecne urządzenia wkrótce.

Miliony ton elektronicznych odpadów

Miliony komputerów, smartfonów, tabletów, smartwatchy i pierścieni, które nie są kompatybilne z technologiami AI, wkrótce dołączą do walkmanów, discmanów, dyskietek, odtwarzaczy DVD i faksów na cmentarzu przestarzałych urządzeń – lub w krajach trzeciego świata, takich jak Malezja, jeśli chcemy uniknąć eufemizmów i na chwilę zająć się rzeczywistością i konsekwencjami e-odpadów.

Rząd Malezji niedawno poinformował o setkach kontenerów wypełnionych elektronicznymi odpadami w swoich portach, dostarczonych nielegalnie pod różnymi kategoriami. Z 300 skontrolowanych około 106, lokalne władze ujawniły, że e-odpady pochodziły z krajów pierwszego świata, takich jak Stany Zjednoczone.

„Niestety, wielu urzędników w niektórych z tych krajów uważa, że ich e-odpady są przetwarzane w sposób przyjazny dla środowiska i etyczny, ale nie zdają sobie sprawy, że ich odpady są wysyłane do krajów rozwijających się do przetwarzania” – powiedział Nik Nazmi Nik Ahmad, Minister Zasobów Naturalnych i Zrównoważonego Rozwoju Środowiska.

UNITAR w swoim globalnym raporcie o odpadach elektronicznych wyjaśnia, że tony e-odpadów lądują na niekontrolowanych wysypiskach lub w środowisku, wpływając na miliony ludzi – pracowników zajmujących się odpadami i pobliskie społeczności – i wywierając duży, negatywny wpływ na naturę. Urządzenia elektroniczne są wykonane z niebezpiecznych materiałów – takich jak kadm, środki przeciwpożarowe i rtęć – a prawidłowe zarządzanie tymi odpadami kosztuje miliardy dolarów na całym świecie.

Eksperci wyjaśniają, że trudno dokładnie przewidzieć, jak duży będzie wpływ odpadów elektronicznych związanych z AI, i że będzie to również zależało od przyjęcia AI w kolejnych dniach, miesiącach i latach. Badacze podejrzewają, że będzie to daleko idące: „Generatywne AI zostało przyjęte szybciej niż komputery osobiste czy internet” – ujawniono w niedawnym badaniu.

Możliwe rozwiązania

Czy istnieje sposób na spowolnienie produkcji e-śmieci i redukcję efektu śnieżnej kuli, który jest przyspieszany przez AI? Dobrą wiadomością jest to, że istnieją tradycyjne i nowe rozwiązania, które łącznie mogłyby zminimalizować wpływ fali AI.

W swoim raporcie, UNITAR przyznaje, że dobre zarządzanie e-śmieciami przyniosło pozytywne skutki, takie jak wykorzystanie metali o wartości 28 miliardów jako surowca wtórnego w 2022 roku. Nawet jeśli ten proces może być kosztowny – szczególnie gdy jest przeprowadzany prawidłowo, chroniąc pracowników przed ekspozycją na toksyczne substancje i środowiska oraz unikając emisji gazów cieplarnianych – to nadal jest cenny i kluczowe jest, aby zaangażowało się więcej firm, rządu i innych organizacji. Obecny wysiłek jest dobry, ale niewystarczający, aby sprostać oczekiwaniu 62 ton e-śmieci gromadzących się każdego roku.

Innym rozwiązaniem może być technologia oparta na AI. Anthropic niedawno wydało nowy model AI, Claude 3.5 Sonnet, który może sterować komputerami. Chociaż ta funkcja jest nowa – i w trybie beta, dostępna tylko dla programistów – ma potencjał do integracji z innymi aplikacjami i rozwijania nowych technologii kompatybilnych z naszymi obecnymi urządzeniami.

Jako odpowiedzialni obywatele, mamy obowiązek zastanowić się, co stanie się z naszymi obecnymi urządzeniami, gdy już ich nie będziemy chcieli, jak możemy wspierać cenne inicjatywy i znaleźć czas na zastanowienie się przed zakupem kolejnego gadżetu, którego pragniemy na święta. A może warto wykorzystać AI, aby pomóc nam zredukować odpady związane z AI?